จังหวัดสระบุรี เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางที่มีทรัพยากรการท่องเที่ยวที่สําคัญในด้านโบราณสถานทางพุทธศาสนา ประวัติศาสตร ประเพณี และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ อยู่เป็นจํานวนมาก ทั้งยังอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร เพียง 107 กิโลเมตร สามารถเดินทางไปกลับได้ภายในวันเดียว สระบุรีจึงเป็นจังหวัดหนึ่ง ที่น่าท่องเที่ยวและศึกษาหาความรู้
ลักษณะถูมิประเทศ สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปมีลักษณะดังนี้ ตอนเหนือ ตะวันออก และตอนกลาง ของจังหวัดเป็นป่า มีเนินเขาสลับที่ราบสูง ซึ่งเหมาะในการปลูกพืชไร่ ตอนใต้และตะวันตกส่วนใหญเป็นพื้นที่ราบเหมาะในการทํานา แม่น้ำที่สําคัญมีเพียงสายเดียว ก็คือแมน้ำป่าสัก ซึ่งนับว่าเป็นเส้นเลือดใหญ่ของจังหวัดสระบุรี โดยอาศัยน้ำใช้ในการเกษตรและประโยชน์อย่างอื่น แม่น้ำป่าสักไหลผ่านอําเภอมวกเหล็ก แก่งคอย อําเภอเมืองเสาไห้ ไปบรรจบกับแมน้ำเจ้าพระยาที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คิดเป็นความยาวประมาณ 105 กิโลเมตร นอกจากนั้นสระบุรียังมีคลองที่สําคัญๆหลายสาย เช่น คลองรพีพัฒน์ คลองเริงราง คลองวิหารแดง และคลองเพรียว เป็นต้น
อาณาเขตและการปกครอง สระบุรีมีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกลเคียง ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดลพบุรี ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดปทุมธานี ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดนครราชสีมา และนครนายก ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีพื้นที่ทั้งหมด 3,576.5 ตารางกิโลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น 11 อําเภอ กับอีก 1 กิ่งอําเภอ ได้แก่ อําเภอเมืองสระบุรี อําเภอแก่งคอย อําเภอหนองแค อําเภอวิหารแดง อําเภอหนองแซง อําเภอมวกเหล็ก อําเภอบ้านหม้อ อําเภอพระพุทธบาท อําเภอเสาไห้ อําเภอหนองโดน อําเภอดอนพุด และกิ่งอําเภอวังม่วง
การเดินทาง จังหวัดสระบุรีมีการคมนาคมติดต่อระหว่างกรุงเทพมหานคร และระหว่างอําเภอต่างๆ สะดวกรวดเร็ว การเดินทางจากกรุงเทพฯ สระบุรี สามารถไปได้ทั้งทางรถไฟและรถยนต์ ทางรถยนต์ จากกรุงเทพฯใช้เส้นทางหลวงหมายเลข1 (ถนนมิตรภาพ) ถึงจังหวัดสระบุรี มีรถโดยสารประจําทาง บขส.ขึ้นจากสถานีขนส่งสายเหนือ รถออกทุกๆ 15 นาที รายละเอียดเพิ่มเติมสอบถามได้ที่ โทร. 936-3660, 936-3666
ทางรถไฟ จากสถานีรถไฟกรุงเทพฯ (หัวลําโพง) มีรถไฟผ่านสระบุรีวันละหลายขบวน ใช้เวลาเดินทางประมาณ 2 ชั่วโมง รายละเอียดสอบถามได้ที่หน่วยบริการเดินทาง การรถไฟแห่งประเทศไทย โทร. 223-7010, 223-7020
ประเพณีตักบาตรดอกไม้ นับว่าเป็นประเพณีที่สําคัญของจังหวัดสระบุรี และมีแห่งเดียวของประเทศไทย โดยถือเอาวันเข้าพรรษา วันแรม 1 ค่ำ เดือน 8 ของทุกปี จะมีประชาชนผู้เฒ่าผู้แก่ และคนหนุ่มสาวทั่วไป ต่างพากันไปทําบุญตักบาตรเนื่องในวันเข้าพรรษา ที่วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ซึ่งตามประเพณี ชาวพุทธทั้งหลาย เมื่อเสร็จจากการทําบุญตักบาตรในตอนเช้าแล้วประชาชนโดยทั่วไปก็จะพากันไปเก็บดอกไม้ชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายต้นกระชาย หรือต้นขมิ้น มีสีสันเป็นดอกสีเหลืองหรือสีขาวเรียกว่า " ดอกเข้าพรรษา " ซึ่งดอกไม้ชนิดนี้ชอบขึ้นตามไหล่เขาและจะมีเฉพาะช่วงเข้าพรรษา โดยจะมีการตักบาตรดอกไม้ในตอนบ่ายของวัน เข้าพรรษา บริเวณวัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ตําบลขุนโขลนอําเภอพระพุทธบาท
ประเพณีเจ้าพ่อเขาตก เป็นงานประเพณีประจําปีหรือเรียกว่า งานแห่เจ้าพ่อเขาตก โดยในงานนี้จะมีการแสดงอภินิหารต่างๆ ของเจ้าพ่อเขาตก ควบคู่กันไปกับการกระทําพิธีลุยไฟแห่สิงโตลอโกะ และการแสดงงิ้ว ส่วนมากชาวจีนที่เป็นลูกศิษย์อยู่ทั่วประเทศจะเดินทางมารวมงานตั้งแต่วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 4 รวม 4 วัน เป็นประจําทุกปี บริเวณวัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร อําเภอพระพุทธบาท
ประเพณีแห่พระเขี้ยวแก้ว พระเขี้ยวแก้ว ชาวพุทธ เชื่อกันว่าเป็นฟันของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งในวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 4 จะมีการจัดงานของชาวอําเภอพระพุทธบาท โดยอัญเชิญพระเขี้ยวแก้ว จากพิพิธภัณฑ์วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ออกแห่ฉลองรอบเมืองพระพุทธบาท โดยมีความเชื่อว่า หากมีการแห่พระเขี้ยวแก้วแล้วจะสามารถบันดาลให้ประชาชนชาวพระพุทธบาท ได้รับความร่มเย็นเป็นสุข ทํามาค้าขายดีกันทั่วหน้า เป็นการจัดงาน ประจําปีของอําเภอพระพุทธบาท
ประเพณีนมัสการรอยพระพุทธบาท รอยพระพุทธบาท คนพบในสมัยพระเจ้าทรงธรรม ได้มีการสร้างมณฑปครอบรอยพระพุทธบาทไว้ ปัจจุบันรอยพระพุทธบาทตั้งอยู่ ณ บริเวณวัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ตําบลขุนโขลน อําเภอพระพุทธบาท ในปีหนึ่งๆ จะมีประชาชนทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศเดินทางไป นมัสการด้วยความเลื่อมใสศรัทธาได้กําหนดให้มีการจัดงานนมัสการปีละ 2 ครั้ง ครั้งที่ 1 เริ่มตั้งแตวันขึ้น 1 ค่ำ ถึง 15 ค่ำ เดือน 3 รวม 15 วัน ครั้งที่ 2 เริ่มตั้งแต่วันขึ้น 8 ค่ำ ถึง 15 ค่ำ เดือน 4 รวม 8 วัน
ประเพณีกําฟ้า จัดให้มีขึ้นในวันสุกดิบ (วันขึ้น 2 ค่ำ เดือน 3) จะมีการละเล่นพื้นเมือง เช่น เล่นสะบ้า ชนไก่ เผาข้าวหลาม ฯลฯ ส่วนในวันขึ้น3 ค่ำเดือน 3 จะมีการทําบุญตักบาตร ฟังเทศน์ข้าวปั้น เล่าประวัติบรรพบุรุษ ฯลฯ โดยจัดงานที่ตําบลไผ่หลิ่ว อําเภอดอนพุด จังหวัดสระบุรี เป็นประจําทุกปี
ประเพณีสงกรานต์สรงน้ำเสานางตะเคียนวัดสูง อําเภอเสาไห้ จัดให้มีประเพณีสงกรานต์สรงน้ำเสานางตะเคียน (เสาร้องไห้) เป็นประจําทุกปี ณ บริเวณหน้าอุโบสถวัดสูงตําบลเสาไห้ ในวันที่ 23 เมษายนของทุกปี มีการทําบุญตักบาตร รดน้ำดําหัว ผู้สูงอายุและปิดทองเสานางตะเคียน
การแข่งขันเรือยาวประเพณีล่ลมน้ำป่าสัก อําเภอเสาไห้ จัดให้มีการแข่งขันเป็นประเพณี ณ บริเวณท่าน้ำหน้าที่ว่าการอําเภอเสาไห้ทุกปี โดยในวันเสาร์-อาทิตย์ สุดท้ายของเดือนกันยายน โดยเชิญเรือยาวจากจังหวัดต่างๆ แบ่งเป็นประเภทของเรือเป็น 4 ประเภท เข้าแข่งขันหาผู้ชนะเลิศ ถือว่าเป็นการอนุรักษ์ประเพณีของท้องถิ่นอย่างหนึ่ง
